De laatste maanden hoor en lees je er veel over: ChatGTP. Het is een chatbot. Maar wat is een chatbot?
De jongeren onder ons weten dit natuurlijk al, maar ik heb het even moeten uitzoeken…
Een chatbot is een computerprogramma dat gesprekken simuleert, waardoor mensen met digitale apparaten kunnen communiceren alsof ze met een echt persoon communiceren.
Een chatbot kan een eenvoudig programma zijn dat een simpele vraag beantwoordt met één regel, of een geavanceerde digitale assistent die leert en evolueert en op basis van de verzamelde en verwerkte informatie steeds persoonlijker wordt.
ChatGTP is zo’n geavanceerde digitale assistent. Let wel: de compúter geeft het antwoord. Er zit geen mens achter! Je tikt een vraag in over allerhande zaken en je krijgt vrijwel onmiddellijk een antwoord. Leerlingen komen dan ook, zo las ik, in de verleiding om ChatGTP in te zetten bij het maken van werkstukken.
Omdat de kerk met haar tijd wil meegaan en zeker niet wil achterlopen, heb ik dit computerprogramma voor u getest. Drie vragen heb ik de chatbot gesteld. Hieronder deze vragen, de antwoorden van de computer en een enkele opmerking hierover. Ik onderzocht dit alles in de week dat ik mocht preken over het ‘Licht der wereld’. Daarom was mijn eerste vraag:
- ‘Schrijf een preek over ‘Het Licht der wereld!’
Het antwoord verscheen onmiddellijk op mijn scherm:
Lieve broeders en zusters,
Vandaag willen we praten over het belangrijkste symbool van ons geloof, het licht der wereld. In de Bijbel wordt Jezus vaak beschreven als het licht dat in onze duisternis schijnt. Hij is degene die ons leidt uit de duisternis naar het licht. Het licht symboliseert de waarheid, de hoop en de liefde. Het is het tegenovergestelde van duisternis, die representeert voor onwetendheid, angst en haat. Wanneer we ons aan Jezus hechten en Hem volgen, zullen we het licht zien en in staat zijn om onze weg te vinden in de wereld. Maar het licht is niet alleen voor onszelf, het is ook voor anderen. Wij zijn geroepen om het licht van Jezus te delen met de wereld om ons heen. We moeten onze medemensen helpen om het licht te zien, zelfs in hun duisterste momenten. Dit kan betekenen dat we hen bijstaan in tijden van nood, of gewoon een luisterend oor zijn voor hun problemen.
Laten we ons dus elke dag inspannen om het licht van Jezus te verspreiden en ons aan Hem te hechten, zodat we in staat zijn om onze weg te vinden in de wereld en anderen te helpen hetzelfde te doen. Laten we samen het licht zijn dat de wereld zo hard nodig heeft.
Amen.
Een kant-en-klare preek. Kort maar krachtig. (Sommigen zullen zeker verlangen naar zo’n puntige preek: ‘waren ze allemaal maar zo!’…). Er staat geen onzin in. Je zou deze overdenking zo kunnen uitspreken. Maar dan is het wél een opgelezen verhaaltje. Het zijn niet jouw woorden; het komt niet uit jouw hart. Het blijft wat vlak en emotieloos. Dit kan niet anders: emoties kan een computer (nog) niet tonen… Op zich is het een aardige overdenking. Maar ik heb toch maar een eigen preek gemaakt.
Mijn tweede vraag luidde:
- ‘Vertel iets over De Vrijheidskerk in Alkmaar!’
Het antwoord:
De Vrijheidskerk in Alkmaar is een Nederlands Hervormde kerk gebouwd in de jaren ‘50 en ‘60 van de 20e eeuw. Het is een modernistisch gebouw met een opvallende toren en beroemd om zijn architectuur. De kerk is een belangrijk cultureel erfgoed en een bezienswaardigheid in Alkmaar.
Kijk, hier gaat het mis! Onze kerk is niet van origine een Nederlands Hervormde kerk en is ook niet gebouwd in de jaren ’50 (wel in de jaren ’60). Een opvallende toren heeft onze kerk (helaas) ook niet. De architectuur is bijzonder, maar nog niet beroemd. Wel klinkt er een terechte waarschuwing: we huizen in een belangrijk cultureel erfgoed. Dit is waar. Iets om in de toekomst rekening mee te houden.
Maar het antwoord slaat vooral de plank mis. Je kunt je computer dus niet volledig vertrouwen. (Wie een werkstuk over de Vrijheidskerk wil maken – leuk om te doen! – en dit programma gebruikt, valt meteen door de mand!)
De derde vraag (ik was heel benieuwd!):
- ‘Vertel iets over de kerkelijke gemeente in de Vrijheidskerk in Alkmaar!’
Het antwoord:
De kerkelijke gemeente van de Vrijheidskerk in Alkmaar is een actieve en levendige geloofsgemeenschap. Ze organiseert regelmatig diensten, activiteiten en bijeenkomsten om haar leden te ondersteunen en te verbinden. De gemeente streeft naar een inclusieve en moderne benadering van het geloof en probeert relevant te blijven voor haar leden en de bredere gemeenschap. De Vrijheidskerk speelt ook een belangrijke rol in de sociale activiteiten en het culturele leven van Alkmaar.
‘Een actieve en levendige gemeenschap’: klopt! ‘Diensten, activiteiten en bijeenkomsten om haar leden te ondersteunen en te verbinden’: klopt! Bovenal: ‘De gemeente streeft naar een inclusieve en moderne benadering van het geloof en probeert relevant te blijven voor haar leden en de bredere gemeenschap’: klopt! Zelfs uit mijn hart gegrepen, maar het blijft, zegt de chatbot terecht, wél een pogen. Dat we een belangrijke rol in het sociale en culturele leven van Alkmaar spelen, is en blijft een uitdaging.
Ach, hoe handig en leuk zo’n chatbot ook lijkt te zijn, wat de computer ons leren wil, kunnen we meestal zelf ook ontdekken. In het echte leven! Dan begin je aan een speurtocht en krijg je niet alles, al dan niet betrouwbaar en accuraat, op een presenteerblaadje voorgeschoteld. Dan blijft je eigen geest wakker en alert.
Nielspeter Jans
